leren via vragen: de beste leerplaats is...

Er wordt van kinderen veel gevraagd: we vragen ze al jong te kiezen voor een beroep of op zijn minst een richting. Vandaag was ik op een bijeenkomst met kappers, onderwijsmensen, Hoogleraren Marinka Kuijpers en Aryan van der Leij. De bijeenkomst ging over "uitval tijdens de stage". Komt het vaak voor, wat is de reden en kunnen we uitval tijdens stage voorkomen? Helaas komt het relatief vaak voor dat een leerling uitvalt tijdens de stage.

Wat gaat vooraf aan stage? Beroepskeuze. De leerling wordt geacht een keuze te maken voor een beroepsopleiding tijdens zijn loopbaan in het voortgezet onderwijs. Hoe komt die keuze tot stand? Wat doen wij, onderwijs, directe omgeving kind, bedrijfsleven, om deze keuze te ondersteunen? 

Wat vragen wij eigenlijk van een kind? Kent het kind zichzelf al goed genoeg om een keuze te maken? Waar heeft het meestal mee te maken?

Dat laatste kan ik beantwoorden: onze afrekencultuur. Vanaf de start op de basisschool onderwerpen we alle kinderen aan toetsen. We kijken niet naar wat het kind al kan en waar het goed in is, maar plaatsen het op een schaal in vergelijking met andere kinderen en labelen elk kind met een waardeoordeel. Op basis van deze labeling, gaan we met het kind om: jij kunt iets niet zo goed, dus daar gaan we ons druk om maken. Wat je wel kunt, daar gaan we even niet mee verder.

Zo leert een kind zijn eigen vaardigheden niet kennen. Daardoor weet een kind ook niet waar hij goed in is, want dat is nooit verteld, alleen waar hij niet goed in is, vooral op de "lagere" niveaus. 

Dat kan anders! Om een kind echt te begeleiden naar een vervolgopleiding of welke andere keuze dan ook, help je hem het best door vragen te stellen, waardoor het denkproces op gang komt. Dat betekent dat je een vraag stelt en rustig wacht op een antwoord. Niet zelf alvast een antwoord gaat invullen als het even duurt voor een antwoord komt. Geef een kind / leerling tijd om na te denken en stel eens een andere vraag dan: wat heb je vandaag geleerd? of hoe was het vandaag? 

De kans is groot dat je een heel ander antwoord krijgt als je vraagt: waar ben je in de afgelopen week tijdens je stage nu echt heel blij van geworden? Of: wat ben je tegengekomen op je stage waardoor je 's nachts niet kon slapen omdat je ergens boos of verdrietig van werd? Als je de leerling gelegenheid geeft daar over na te denken, dan start het leerproces: het inzicht dat hij daar iets heeft geleerd, iets goed of verkeerd heeft gedaan, maar beide keren: iets geleerd!

Ik ga specifiek verder met de stages bij de kappers. Hoe kunnen we de stages verbeteren? Wat heeft de kapper / praktijkopleider nodig om de stage een echte leerplaats te maken? Wat heeft de leerling nodig om tot leren te komen? Wat kan de opleiding ondernemen om de verbinding tussen alle partijen tot stand te brengen.Ik ben het met beide eerder genoemde hoogleraren eens: we benaderen leerlingen / kinderen teveel vanuit onze hedendaagse afrekencultuur en gaan te veel voorbij aan alle dingen die ze wel goed doen. Daarbij gaan wij er vaak vanuit dat iets "logisch"  is:  iedereen weet dat, dus ook de leerling / het kind. 

Maar hoe kun je iets weten wat  nog nooit aan je verteld is? Vanuit die gedachte ga ik samen met onderwijs en kappers nadenken over de beste manier om duidelijk, eenduidig en consequent, echte leermomenten voor leerlingen neer te zetten, waarbij alles wat wel goed gaat voorop staat!